Vikiškolarac:Evropa/Rusija

Zastava Rusije

Rusija je najveća zemlja na svetu koja pokriva 17. 125 191 kvadratnih kilometara i obuhvata jednu osminu Zemlje. Prostire se preko cele severne Azije i većeg dela istočne Evrope, deli se na jedanaest vremenskih zona i graniči se sa šesnaest država, što je više od bilo koje zemlje na svetu. Ona je deveta zemlja po broju stanovnika i najmnogoljudnija zemlja u Evropi. Moskva je glavni grad i najveći grad u Evropi, dok je Sankt Peterburg drugi po veličini.

Istorija

Istorija Rusije počinje sa istočnim Slovenima. Početkom ruske istorije smatra se uspostavljanje Ruske države na severu 862. godine kojom su vladali Varjazi. Stara Ladoga i Novgorod su postali prvi veći gradovi. Novgorodski knez Oleg je zauzeo Kijev i ujedinio severne i južne zemlje istočnih Slovena. Država je usvojila hrišćanstvo iz Vizantije,  što definisalo rusku kulturu za sledeći milenijum. Kijevska Rusija se raspala u 13. veku.

Posle 13. veka Moskva je postala politički i kulturni centar. Velika moskovska kneževina je vremenom prerasla u veliko Rusko carstvo, koje se prostiralo od Poljske na zapadu do Tihog okeana na istoku. Najznačajniji vladari su bili Ivan III, Ivan IV Grozni, Mihail Romanov. Na presto je 1682. godine došao Petar Veliki, najveći ruski vladar svih vremena. Da bi Rusiji približio evropsku civilizaciju, Petar je uveo evropski način odevanja i ponašanja. Uveo je julijanski kalendar, unapredio nastavu fizike, matematike i tehnike, otvarao škole i osnovao akademiju.

Kombinacija ekonomskog sloma, umora od rata i nezadovoljstvo autokratskim sistemom vlasti pokrenula je rusku revoluciju 1917. U novembru 1917. revolucionarna grupa boljševika, na čelu sa Lenjinom, je organizovala socijalističku revoluciju, ubivši cara Nikolaja Romanova i čitavu njegovu porodicu. Godine 1922. se stvara Savez Sovjetskih Socijalističkih Republika (SSSR). Između 1922. i 1991. istorija Rusije je u suštini postala istorija Sovjetskog Saveza. Od svojih prvih godina, SSSR je zasnovan na jednopartijskoj vladavini komunista. Posle Lenjinove smrti na čelo SSSR-a dolazi Josif Staljin. U toku drugog svetskog rata SSSR je podneo najveći teret borbe protiv fašizma. U posleratnom periodu je postao supersila koja se takmičila sa SAD i drugim zapadnim zemljama u Hladnom ratu. SSSR je bio uspešan u svemirskom programu, lansirajući prvi veštački satelit i prvog čoveka u svemir. Godine 1991. SSSR se raspada, a Sovjetska Rusija postaje Ruska Federacija.

Geografija

Od zapada prema istoku Rusija se proteže od Kalinjingrada do Ratmanovog ostrva u Beringovom prolazu. Ovo rastojanje iznosi oko 9.200 kilometara. Od severa ka jugu, zemlja se prostire od severnog vrha Ostrva ruskog Arktika do Republike Dagestan na Kaspijskom jezeru, u dužini od oko 4.500 kilometara. Ruska granica se proteže na 57.792 kolometara što je čini najdužom granicom na svetu. Duž kopnene granice Rusija se graniči sa 14 zemalja: Poljskom, Litvanijom, Norveškom, Finskom, Estonijom, Letonijom, Belorusijom, Ukrajinom, Gruzijom, Azerbejdžanom, Kazahstanom, Narodnom Republikom Kinom, Mongolijom  i Severnom Korejom.

Otprilike dve trećine otpada na pomorsku granicu. Cela severna obala je znatno iznad arktičkog kruga, osim luke Murmansk. Zbog efekata Golfske struje, ta obala je zaleđena veći deo godine. Trinaest mora i dva okeana, Arktik i Pacifik, zapljuskuju ruske obale. Takođe deli pomorsku granicu sa SAD i Japanom.

Stanovništvo

Rusija je najveća zemlja na svetu, njena populacija je oko 145,5 miliona. To je najmnogoljudnija zemlja u Evropi i deveta po broju stanovnika na svetu, sa gustinom naseljenosti od samo 9 stanovnika po kvadratnom kilometru. Najgušće je naseljen evropski deo Rusije, područja oko Urala i jugozapad Sibira. Rusija je multinacionalna država, dom za preko 160 etničkih grupa koje govore 174 jezika. Oko 81% stanovništva su etnički Rusi, a preostalih 19% su etničke manjine.

Znamenitosti

Rusija je zemlja sa dugom tradicijom, pa samim tim i brojnim znamenitostima. Kremlj je srce Moskve sa bogatom istorijom, gde su se vekovima nalazile carske rezidencije. Crveni trg, koji se nalazi pored Kremlja, verovatno je najprepoznatljivije mesto u Rusiji za ljude širom sveta. Posebno se na njemu ističu crkva Vasilija Blaženog i Lenjinov mauzolej. Tretjakovska galerija je muzej likovne umetnosti u Moskvi i jedna od najvećih umetničko-prosvetnih ustanova u Rusiji. Osnovana je 1854. godine.  Boljšoj teatar je najpoznatiji istorijski teatar u Rusiji. Boljšoj balet i Boljšoj opera se nalaze među najstarijim i najboljim baletskim i operskim pozorištima na svetu. Faberžeov muzej je privatni muzej u kome je izložena izuzetno vredna kolekcija juvelirskih predmeta ruskog juvelira Karla Faberžea. Svi eksponati su unikatni predmeti. Najčuveniji deo muzejske zbirke čini devet uskršnjih jaja izrađenih po narudžbini ruskih careva. Peterhof kod Sankt Peterburga je najlepša carska rezidencija. Veličanstvene palate i vrt sa njegovim poznatim fontanama podigao je Petar Veliki koji je nameravao da nadmaši Versaj. U Zimskom dvorcu u Sankt Peterburgu  se nalazi muzej „Ermitaž”, najveći ruski muzej sa ogromnom kolekcijom umetničkih dela koja su carevi i carice počeli da skupljaju u 18. veku. Spomenik „Majka Otadžbina zove“ u Volgogradu posvećen je Staljingradskoj bici u Drugom svetskom ratu. Bajkalsko jezero u Sibiru je jedno od najvećih čuda prirode. Bronzani konjanik u Sankt Peterburgu, podignut 1782. godine, je statua Petra Velikog na konju i nalazi se na ogromnom kamenu koji potiče iz praistorijskih vremena.

Rusija se vekovima smatra zemljom sa najbogatijom kulturom. O značaju kulturnog života i njegovom razvoju najviše govori podatak da samo u Sankt Peterburgu postoji oko 2000 biblioteka, 221 muzej, 80 pozorišta i 45 umetničkih galerija.  Ruska književnost se smatra jednom od najuticajnijih i najrazvijenijih u svetu, a najpoznatiji predstavnici su pesnici Puškin, Ljermontov, Jesenjin i prozni pisci Tolstoj, Dojstojevski, Čehov, Gogolj, Bulgakov, Nabokov... Muzika Rusije predstavlja jedan od najvidljivijih delova ruske kulture u celom svetu. U istoriju su zauvek ušli kompozitori, poput Čajkovskog, Stravinskog, Rahmanjinova, Prokofjeva koji su oplemenili svojim stvaralaštvom svetsko muzičko nasleđe.