Vazduhoplovna medicina/Sadržaj/Termini koji se koriste kod ubrzanja
| NAZIV ILI OZNAKA POJMOVA | TUMAČENjE POJMOVA |
|---|---|
| „g“ | Ubrzanje zemljine teže (gravitacija) na površini zemlje iznosi 9,80665 m/sec.² |
| Ukupno ubrzanje
a(ax,ay,az) |
Ukupno ubrzanje letelice, u toku leta, se brojno izražava preko „g“ (primer: 3g = 29,4 m/sec.²). Ispred vrednosti ubrzanja se stavlja oznaka „+“ ili „-“, što označava smer duž „x“, „y“ i „z“ osa koordinatnog sistema leta, definisanog u aerodinamici, poglavlje „stabilnost“. |
| Grayout (siva koprena) |
Siva koprena je zamućenje vida kao posledica smanjenog retinalnog priliva krvi , praćena suženjem vidnog polja (tunelski vid) |
| Blackout (crna koprena) |
Crna koprena je privremeni gubitak vida u toku ubrzanja usled nedovoljne retinalne perfuzije krvi, koji prethodi gubitku svesti |
| Redout (crvena koprena) |
Crvena koprena, je privremeni poremećaj vida zbog povećanog priliva krvi u glavi i očima u toku dejstva negativnih „-“ ubrzanja u „z“ pravcu (-az). |
| Acceleration-induced loss (ubrzanjem izazvan gubitak svesti) |
Gubitak svesti u toku dejstva ubrzanja nasto kao posledica neadekvatnog priliva krvi u mozak. |
| Anti-G suit (anti-G odelo) |
Specijalno konstruisano odelo od posebne vrste platna, opremljeno hidrostatskim komorama u njemu, koje u toku dejstva „+“ ubrzanja u „z“ pravcu (+az), vrše pritisak na trbuh i donje ekstremitete i sprečavaju priliv krvi u delove tela ispod srca. |
| Presur breathling (PBG) (disanje pod natpritiskom) |
Neprekidno udisanje vazduha (kiseonika) pod povišenim pritiskom za vreme dejstva „+“ ubrzanja u „z“ pravcu(+az), kako bi došlo do povećanja pritiska u grudnom košu što dovodi do porasta arterijskog krvnog pritiska |
| Balanced pressure breathing (asistirano disanje) |
Vrsta disanja uz upotrebu specijalnih prsluka sa gumenim komorama koje u toku disanja vazduha pod povišenim pritiskom vrše kontrapritisak na grudni koš i olakšavaju disanje. |
| Straining maneuvers (voljni manevar napinjanja) |
1) Voljnim stezanjem mišića trbuha i nogu pilot sprečava priliv krvi u vensku cirkulaciju čime održava u funkciji moždani protok krvi
2) Valsalva manevar disanja kojim se povećava pritisak u grudnom košu. |