Jugoslavija

Jugoslavija (/ˌjuːɡoʊˈslɑːviә/; srpskohrvatski: Jugoslavija / Jugoslavija [juɡoslaːʋija]; slovenački: Jugoslavija [juɡɔˈslaːʋiɡ]; Javija]aɔːʋija]; ;[B] lit. 'Zemlja Južnih Slovena') je bila država na jugoistoku i Centralna Evropa tokom većeg dela 20. veka. Nastala je 1918. [C] nakon Prvog svetskog rata, pod imenom Kraljevina SHS spajanjem Kraljevine Srbije sa privremenom Državom Slovenaca, Hrvata i Srba (koja je nastala od teritorija bivša Austrougarska) i predstavljala je prvu zajednicu južnoslovenskog naroda kao suverenu državu, posle vekova u kojima je region bio deo Osmanskog carstva i Austrougarske. Petar I od Srbije bio je njen prvi suveren. Kraljevina je stekla međunarodno priznanje 13. jula 1922. na Konferenciji ambasadora u Parizu.[7] Zvanični naziv države promenjen je u Kraljevina Jugoslavija 3. oktobra 1929. godine.

Kraljevinu su izvršile invazije sila Osovine 6. aprila 1941. Partizanski otpor je 1943. proglasio Demokratsku Federativnu Jugoslaviju. Godine 1944. kralj Petar II, tada živeći u egzilu, priznao ju je kao legitimnu vladu. Monarhija je kasnije ukinuta novembra 1945. Jugoslavija je preimenovana u Federativnu Narodnu Republiku Jugoslaviju 1945. godine, kada je uspostavljena komunistička vlast. Od Italije je dobila teritorije Istre, Rijeke i Zadra. Partizanski vođa Josip Broz Tito vladao je zemljom kao predsednik do svoje smrti 1980. Godine 1963. zemlja je ponovo preimenovana u Socijalistička Federativna Republika Jugoslavija (SFRJ).

Šest konstitutivnih republika koje su činile SFRJ bile su SR Bosna i Hercegovina, SR Hrvatska, SR Makedonija, SR Crna Gora, SR Srbija i SR Slovenija. SR Srbija je sadržala dve socijalističke autonomne pokrajine, Vojvodinu i Kosovo, koje su posle 1974. godine bile u velikoj meri ravnopravne sa ostalim članicama federacije.[8][9] Nakon ekonomske i političke krize 1980-ih i uspona nacionalizma, Jugoslavija se raspala duž granica svojih republika, prvo na pet zemalja, što je dovelo do jugoslovenskih ratova. Međunarodni krivični sud za bivšu Jugoslaviju je od 1993. do 2017. godine sudio političkim i vojnim liderima iz bivše Jugoslavije za ratne zločine, genocid i druge zločine počinjene tokom tih ratova.

Nakon raspada, republike Crna Gora i Srbija formirale su smanjenu federativnu državu, Saveznu Republiku Jugoslaviju (SRJ), poznatu od 2003. do 2006. kao Srbija i Crna Gora. Ova država je pretendovala na status jedinog pravnog naslednika SFRJ, ali su se tim tvrdnjama usprotivile ostale bivše republike. Na kraju je prihvatila mišljenje Badinterovog arbitražnog komiteta o zajedničkoj sukcesiji[10] i 2003. godine zvanično ime je promenjeno u Srbija i Crna Gora. Ova država se raspala kada su Crna Gora i Srbija postale nezavisne države 2006. godine, a Kosovo je imalo stalni spor oko proglašenja nezavisnosti 2008. godine.